Zabytki Rumi i okolic, które warto odwiedzić

Rumia w pierwszej chwili kojarzy się z miastem „przejazdowym” między Gdynią a Wejherowem, ale wystarczy skręcić w bok od głównej drogi, żeby trafić w miejsca o zaskakująco długiej historii. Nad Zagórską Strugą, na dawnych kościelnych wzgórzach i w cieniu starych lip kryją się ruiny średniowiecznej świątyni, klasycystyczny dworek, neorenesansowa fara i ślad po jednej z najstarszych parafii na Pomorzu, które razem układają się w bardzo kameralny, ale wyrazisty szlak zabytków. To nie jest „miasto atrakcji” w sensie parków rozrywki – raczej miejsce, gdzie historię ogląda się z bliska, tuż obok codziennych bloków, sklepów i torów kolejowych.​

Ruiny kościoła Świętego Krzyża

Najsilniejsze wrażenie robi miejsce, w którym początki Rumi są dosłownie pod stopami – na wzgórzu w Starej Rumi stoją ruiny dawnego kościoła cmentarnego, stanowiącego pozostałość jednej z najstarszych parafii pomorskich, działającej od XIII wieku. Z zewnątrz to tylko fragment murów i zarys niewielkiej świątyni, ale kiedy podejdzie się bliżej, zaczynają działać wyobraźnia i świadomość, że ta niewielka przestrzeń obsługiwała kiedyś ogromny obszar wiejskich osad, zanim region wciągnęły w siebie Gdynia i kolej. Ruiny są zbudowane z kamienia i cegły, co dobrze widać w zachowanych fragmentach ścian; w pogodny dzień poszczególne warstwy materiału odcinają się wyraźnie, jak na przekroju podręcznikowym, tylko że zamiast muzealnej ekspozycji ma się wokół stary cmentarz i zwykłą miejską zabudowę.​ Tutaj znajdziesz więcej informacji.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego wzniesiono w latach 1913–1918, kiedy stara parafialna świątynia przestała pomieścić rosnącą liczbę wiernych; nowa budowla szybko przejęła rolę głównej fary, a dziś uchodzi za jeden z najcenniejszych zabytków sakralnych w mieście. Z zewnątrz zupełnie nie przypomina maleńkiego, kamiennego kościółka na wzgórzu – bryła jest długa, wysoka, z wyraźnie zarysowaną nawą główną szerszą i wyższą od bocznych, co nadaje wnętrzu charakteru klasycznej, trzynawowej bazyliki w stylu neorenesansowym.​

Dworek „Pod Lipami”

„Dworek pod Lipami” to jeden z najstarszych budynków mieszkalnych w Rumi – piętrowy, z charakterystyczną facjatką, powstały na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy okolicę kształtowały jeszcze wiejskie majątki, a nie miejska zabudowa. Bryłę dworku przykrywa mansardowy dach, który przyjemnie kontrastuje z prostą, klasycystyczną fasadą; w słoneczny dzień białe ściany odbijają światło, a budynek odbija się w wodach Zagórskiej Strugi niczym w lustrze. Dziś w dworku mieści się Miejski Dom Kultury, ale wejście na teren parku i spacer wokół budynku pozwalają poczuć klimat dawnej rezydencji, która jakimś cudem przetrwała gwałtowną urbanizację XX wieku.​

Kalwaria Wejherowska

Kalwaria Wejherowska to jedna z najważniejszych i najstarszych kalwarii w Polsce, nazywana „Kaszubską Jerozolimą”. Składa się z 26 kaplic rozsianych po zalesionych wzniesieniach, tworzących niepowtarzalny krajobraz duchowy oraz przyrodniczy. Spacer leśnymi ścieżkami kalwarii pozwala poczuć kontemplację i wyciszenie, jednocześnie podziwiając niesamowite detale architektoniczne oraz wspaniałe kaszubskie polichromie. W maju i we wrześniu miejsce to tętni życiem dzięki odbywającym się tu odpustom. Oddalając się od centrum kalwaria otwiera zupełnie inne oblicze Wejherowa—pełne spokoju, sacrum i kontaktu z naturą.

Podsumowanie

Z perspektywy szybkiego przejazdu Rumia może wydawać się miastem, które nie ma wiele wspólnego z zabytkami, ale wystarczy dać jej jeden spokojny dzień, żeby odkryć zupełnie inny obraz. Ruiny średniowiecznego kościoła na cmentarnym wzgórzu, neorenesansowa fara, klasycystyczny dworek nad wodą i bliskość wejherowskich kaplic tworzą zwartą, bardzo ludzką opowieść o miejscu, które rosło razem z kolejami, letnikami i kaszubską tradycją. To dobre miasto na pierwszy kontakt z historią Małego Trójmiasta Kaszubskiego – skromne w liczbie zabytków, ale wyjątkowo gęste, jeśli chodzi o ich znaczenie i atmosferę, którą zapamiętuje się na długo po powrocie z podróży.