Stacja Kultura

Stacja Kultura w Rumi jest jednym z tych miejsc, które zmieniają myślenie o tym, czym może być dworzec kolejowy i miejska biblioteka jednocześnie. Po przekroczeniu drzwi budynku z 1958 roku zamiast typowej poczekalni pojawia się przestrzeń pełna książek, światła i industrialnych detali, gdzie szum odjeżdżających pociągów miesza się z ciszą czytelni i klimatem nowoczesnego centrum kultury.

Dworzec, który stał się biblioteką

Stacja Kultura mieści się w budynku dworca kolejowego w Rumi, położonego przy linii Gdańsk Główny – Stargard, która jest jedną z głównych osi komunikacyjnych aglomeracji trójmiejskiej. Modernistyczny gmach, wzniesiony w 1958 roku, po latach intensywnej eksploatacji został zrewitalizowany i przekształcony w główną siedzibę Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Floriana Ceynowy, zachowując kolejowy charakter, ale nadając mu zupełnie nową funkcję.

Cała koncepcja polega na wtopieniu biblioteki w codzienny rytm stacji, tak aby sięganie po książkę było tak naturalne jak oczekiwanie na pociąg. Z zewnątrz budynek nadal pełni rolę ważnego punktu przesiadkowego, ale jego wnętrze stało się symbolem udanej przemiany przestrzeni użytkowej w miejsce kultury, edukacji i spotkań mieszkańców.

Pierwsze wrażenia po wejściu

Po wejściu do środka od razu rzuca się w oczy konsekwentna gra kolorów – czerwień i czerń, nawiązujące do malowania dawnych lokomotyw, tworzą tło dla regałów wypełnionych książkami oraz dla stalowych i drewnianych detali, które przypominają o industrialnym rodowodzie tego miejsca. Centralnym punktem przestrzeni jest duży zegar, przywodzący na myśl klasyczne dworcowe tarcze, który symbolicznie spina funkcję transportową i kulturalną obiektu.

Wnętrze jest otwarte i jednoprzestrzenne, a jednocześnie podzielone wyraźnie na strefy: wypożyczalnie, czytelnię, miejsca do pracy, zakątki dla dzieci, przestrzeń wystawienniczą i salę spotkań. Rozwiązania architektoniczne sprawiają wrażenie, jakby między peronem a półkami z książkami nie istniała żadna bariera – przejście z przestrzeni dworca do przestrzeni biblioteki jest płynne i intuicyjne.

Architektura i nagrody

Projekt adaptacji dworca w Rumi na Stację Kultura opracowała pracownia Sikora Wnętrza, stawiając na wydobycie oryginalnej struktury budynku, mocne kolory i odważne, inspirowane koleją detale. Zastosowane materiały – metal, szkło, drewno i beton – współgrają z historią obiektu, a jednocześnie tworzą komfortową, przyjazną użytkownikom przestrzeń z licznymi miejscami do siedzenia i pracy.

To podejście zostało docenione na świecie: w 2016 roku Stacja Kultura otrzymała prestiżową nagrodę Library Interior Design Awards w kategorii Single Space Design i została uznana za najpiękniejszą bibliotekę na świecie, jako jedyna europejska placówka w finale konkursu. Wcześniej projekt zdobywał wyróżnienia w polskich konkursach architektonicznych, m.in. w plebiscytach Polska Architektura XXL oraz Bryła Roku, co szybko uczyniło z rumskiej biblioteki punkt odniesienia dla innych podobnych realizacji w kraju.

Funkcjonalne serce Miejskiej Biblioteki

Stacja Kultura pełni rolę głównej siedziby Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rumi, skupiając w jednym miejscu wypożyczalnie dla dzieci i dorosłych, czytelnię, stanowiska komputerowe z dostępem do internetu, a także bogaty zbiór audiobooków i innych multimediów. Przestrzeń została zaprojektowana tak, aby obsłużyć zarówno mieszkańców, jak i osoby jedynie przesiadające się na stacji – wiele osób zagląda tu „po drodze”, co w krótkim czasie przełożyło się na dynamiczny wzrost liczby zarejestrowanych czytelników.

Obok funkcji klasycznej biblioteki dużą rolę odgrywają tu sale warsztatowe i pracownie, w tym m.in. pracownia plastyczna i fotograficzna, które pozwalają prowadzić zajęcia edukacyjne i artystyczne dla różnych grup wiekowych. Tego typu zaplecze sprawia, że Stacja Kultura działa nie tylko jako miejsce wypożyczania książek, ale także jako lokalne centrum aktywności społecznej i twórczej.

Kultura w rytmie pociągów

Na terenie Stacji Kultura regularnie odbywają się wystawy sztuki, spotkania literackie, koncerty, a także różnego rodzaju prelekcje i warsztaty, które ożywiają przestrzeń między regałami. Wernisaże i wydarzenia muzyczne organizowane są w otwartej części sali, dzięki czemu między uczestnikami a codziennym ruchem pasażerskim tworzy się specyficzny, energetyczny dialog.

Placówka chętnie współpracuje z lokalnymi stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi, które mają tu swoją siedzibę lub regularnie korzystają z sali konferencyjnej. Dzięki temu w programie pojawiają się zarówno duże, promowane szerzej wydarzenia, jak i mniejsze, kameralne inicjatywy, budujące więzi sąsiedzkie i tożsamość lokalnej społeczności.

Strefy dla dzieci i młodzieży

Wizyta w Stacji Kultura szczególnie zapada w pamięć dzięki przyjaznym, dobrze zaprojektowanym strefom dla najmłodszych, gdzie dzieci mają swoje regały, stoliki i miękkie siedziska, a wystrój jest nieco bardziej kolorowy, choć nadal spójny z industrialnym charakterem całości. Tutaj łatwo zaobserwować, jak rodzice i opiekunowie wykorzystują czas oczekiwania na pociąg na wspólne czytanie czy zabawę wokół książek.

Dla młodzieży przygotowano stanowiska z komputerami, wygodne miejsca do nauki oraz dostęp do komiksów, literatury młodzieżowej i zbiorów multimedialnych, co czyni z dworca atrakcyjną alternatywę dla typowego spędzania wolnego popołudnia. Atmosfera jest nieformalna, ale sprzyja skupieniu, a ciągły ruch na stacji wprowadza energię, która wyróżnia to miejsce na tle tradycyjnych, cichych bibliotek.

Znaczenie dla miasta i regionu

Przebudowa dworca na Stację Kultura stała się wizytówką Rumi i jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta, często pojawiającym się w materiałach promocyjnych regionu. Sukces rumskiego projektu zainspirował podobne realizacje, m.in. adaptację budynku dworcowego w Kartuzach na przestrzeń biblioteczną, co wyraźnie pokazuje, że model łączenia transportu z kulturą zaczął żyć własnym życiem na Pomorzu.

Dla mieszkańców Rumi Stacja Kultura jest miejscem codziennych spotkań, pracy, nauki i uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, a dla podróżnych – nieoczekiwanym odkryciem, które potrafi całkowicie zmienić wizerunek miasta widziany przez okno pociągu. To także przykład udanej rewitalizacji, w której zamiast wyburzania i budowy od zera, postawiono na twórcze wykorzystanie istniejącej tkanki miejskiej.

Praktyczne informacje dla odwiedzających

Wstęp do Stacji Kultura jest bezpłatny, a korzystanie z wypożyczalni wymaga wyrobienia karty czytelnika Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rumi, wydawanej na miejscu zgodnie z obowiązującym regulaminem. Aktualnie biblioteka funkcjonuje jako ogólnodostępna przestrzeń publiczna, w której opłaty mogą dotyczyć wyłącznie wybranych usług specjalnych (np. przetrzymania zbiorów lub specyficznych form kserowania czy wydruków), według cennika ustalonego przez instytucję.

Godziny otwarcia Stacji Kultura mogą się zmieniać, jednak w ostatnich latach placówka pracowała w trybie dziennym, m.in. w przedziałach od godzin porannych do wieczornych w dni powszednie, z krótszym czasem otwarcia w soboty. Przed planowaną wizytą warto sprawdzić aktualne godziny funkcjonowania na oficjalnej stronie miasta Rumia lub na profilach społecznościowych biblioteki, zwłaszcza w okresie wakacyjnym oraz w czasie świąt.

Stacja Kultura znajduje się bezpośrednio w budynku dworca kolejowego Rumia przy ulicy Starowiejskiej 2, co zapewnia bardzo wygodny dojazd pociągami regionalnymi i SKM kursującymi na trasie Gdańsk – Gdynia – Wejherowo – Lębork. W bezpośrednim sąsiedztwie dworca zatrzymuje się też wiele linii autobusowych obsługujących miasto i okoliczne miejscowości, a dojście z przystanków autobusowych do wejścia do biblioteki zajmuje zwykle kilka minut.

Przed dworcem znajdują się miejsca postojowe dla samochodów oraz infrastruktura rowerowa, przydatna osobom łączącym podróż koleją z dojazdem na dwóch kółkach. Dla osób odwiedzających Rumię w celach turystycznych Stacja Kultura może być wygodnym punktem startowym do dalszego zwiedzania miasta, a jednocześnie miejscem, w którym można odpocząć, skorzystać z toalety, internetu i zaplanować kolejne etapy wycieczki.

Stacja Kultura jako inspiracja

Historia rumskiej Stacji Kultura pokazuje, jak ambitny projekt kulturalny może wyrastać z bardzo codziennej, użytkowej przestrzeni, jaką jest dworzec kolejowy. Połączenie architektury, designu i programu kulturalnego przełożyło się tu na realną zmianę wizerunku miejsca, które z anonimowego punktu przesiadkowego stało się dumą lokalnej społeczności i kierunkiem wycieczek miłośników architektury i książek.

Podczas wizyty wyraźnie czuć, że nie jest to tylko „ładnie urządzona biblioteka”, ale żywy organizm miasta, działający w rytmie przyjazdów i odjazdów pociągów, szelestu przewracanych stron i rozmów uczestników kolejnych wydarzeń. Ta specyficzna mieszanka funkcji sprawia, że Stacja Kultura pozostaje w pamięci na długo po opuszczeniu peronu.

Podsumowanie wizyty

Stacja Kultura w Rumi jest przykładem miejsca, które trudno zaszufladkować jednym słowem: to jednocześnie dworzec, biblioteka, galeria, sala koncertowa, przestrzeń warsztatowa i punkt spotkań mieszkańców. Połączenie tych wszystkich funkcji w modernistycznym budynku z lat 50. sprawia, że każda wizyta może wyglądać inaczej – raz dominuje tu cicha lektura, innym razem gwar podczas spotkania autorskiego czy brzmienie koncertu.

Z perspektywy osoby podróżującej po Polsce Stacja Kultura jest jednym z najbardziej oryginalnych przykładów, jak mądrze wykorzystać istniejącą infrastrukturę transportową i nadać jej nową, kulturalną tożsamość. To miejsce, które warto wpisać w plan zwiedzania Trójmiasta i okolic, choćby po to, by na własne oczy zobaczyć, jak książki, architektura i kolej potrafią stworzyć wspólnie spójną, tętniącą życiem opowieść o nowoczesnym mieście.